Колокации | Дигитален речник на македонскиот јазик

Кога врчвата ќе се преполнеше, сама ќе се навалеше, па ќе се клапнеше, чукнувајќи по работ на каменот на малиот базен под неа, ќе се превртуваше удолу, за да се испразни од водата, според законот на физиката, па бидејќи беше празна повторно ќе се исправеше под чепот на бурето, за да се поднамести за повторното полење...и сѐ така во круг...

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Пресметките кои се правеле за да се утврди точното настапување на ранодневницата во пролет и нејзиното значајно влијание врз приносот на земјоделските култури и врз животот на населението.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

За да се дојде до падините на ридот врз кој се извишуваше тврдината, првин требаше да се мине Дрвениот мост.

„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)

Некои ширеа гласови во Козар маало и во градот дека татко ми е уфрлен од власта во Козар маало, а останал во тајни врски со партијата, наводно за да ги следи релациите помеѓу козите и луѓето.

„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)

Кога минувавме, запревме пред нашата куќа, крај реката, и од силна радост, за да нѐ слушнат сите, ја запеавме песната што тогаш најмногу ја слушавме, а чија порака не ја знаевме и не можевме тогаш, а и подоцна да ја разбереме: „Америка и Енглеска биќе земља пролетерска!“

„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)

Малку не ми е јасно, но знам дека е така: на народот треба да му го направиш ќеифот, ама за да го отераш во ќеифот треба прво по глава да го удриш.

„Балканска книга на умрените“ од Мето Јовановски (1992)

Меѓутоа, од поднесената молба до царскиот Диван, рајата од споменатата Монастирска каза известува дека бившиот мутеселим Шефки-беј додал додаток и за оваа среќна година преку постоечките додатоци, со што ја покачил сумата на 135.000 гроша и со тоа ја натерал рајата да го продава својот недвижен имот за да го исплати данокот.

„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)

Испратен бил, велат, од канадската мафија за да се поврзе со нашата, овдешната. Те чекал, велат, пред куќа.

„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)

- Смачено ми е од извештачено продавање на приучени манири, смачено ми е од користење на интернационални фрази за да изгледаш помудро, смачено ми е од целиов овој провинцијализам што сака да се напика во центарот на сите збиднувања ...

„Вител во Витлеем“ од Марта Маркоска (2010)

Ја фотографирав нивната трошна, напуштена куќа, нивите преку каналот, дрвото во дворот, пасиштата, сокачињата во селото, бакалницата... потоа ги редев фотографиите (тогаш немаше дигитални апарати) како сложувалка за да го составам Сакулево, родното село на Борис Кривошеев.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Дедо ми беше партизан, а внук му?

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Му дадов знак да молчи за да не му го одземе вниманието на возачот.

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Секој земаше толку за да може да мине едно деноноќие, а и зошто повеќе да ја натрупува, торбата - треба да остави нешто и за својот собрат, а и не му треба повеќе, и утре, пак кај „Халите“, ќе има „продукти“...

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Во црквата владееше некакво шаренило: едни се молеа, а, други се одмараа на столовите во дното и пишуваа на разгледници, веројатно за да ги поздрават своите.

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Беше недела која ја посетив црквата. Беше преполна со луѓе, кои дошле во црквата колку заради службата, двојно повеќе за да го чујат хорот а неговиот концерт претставува вистинско уживање, па и спектакл...

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Ако го најдам, ќе ви постелам бело зглавје за да се доспиете во главата на последниот од последните оџачари скопски, насмеана меѓу устите на покривите и последните снегулки на светлината, кои паѓаат во устите и веднаш се топат, како сладок панаѓурски памук на стапче.

„Зошто мене ваков џигер“ од Јовица Ивановски (1994)

Одиш ли по плафонот за да ја промениш сијалица од лустерот?

„Зошто мене ваков џигер“ од Јовица Ивановски (1994)

* Погледот намачкан со хоризонти, тишината ветена од ветерот. Врвот на планината изгорен (за да не го инфицира небото).

„Зошто мене ваков џигер“ од Јовица Ивановски (1994)

- Откорнатик! - свикува тој и го бара бастунот за да фрли.

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

А пак вие, Македонци, Запрегнете машка сила Македонија за да биде, За да биде што е била Самуилов црвен бајрак, Нек се вие нек се носи, Мечот негов паши, аги Нека сече, нека коси!

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Ѓузепо, поручек не одеше на работа за да даде податоци за денешната работа.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Притиснати од силите на Дургут, Али и Бахтијарпаша од југ, од оние од Џавидпаша од северозапад, сите востанички водачи се најдоа еден ден баш во ова Толево Мариово, каде тој во вистинска смисла на зборот пашуваше.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

И тргна од бег до бег да бара на заем од кого пет, од кого десет лири, лажејќи секаде, дека купил нива на Чанишко и треба утре да му ја доплати за да го земе сенетот.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Таму им беа нивните Библиски гори во кои наизуст ја учеа песната на Суламка: изнемоштувам од љубов, возљубен мој, трчај скокајќи преку ридови и гори и дојди, положи ме како печат на срцето твое за да доизгорам...

„Две тишини“ од Анте Поповски (2003)

Велеа: човекот не е птица. Авионите се за летање, а децата се за да викаат: Чичооо, пушти летки! Лет, лет буба маро...

„Ситночекорка“ од Ристо Лазаров (2012)

Што мислиш за болката на Синот Спасител Положен на одарот што човекот го смисли За да го прикаже достоинството на смртта?

„Посегање по чудесното“ од Србо Ивановски (2008)

Упорноста на сонцето умее да пресели Цели езера на небото А мртвиот поглед го има осетот на кртот Кој ќе ископа и премногу мрак за да излезе

„Посегање по чудесното“ од Србо Ивановски (2008)

Се напиња, се грчи невиното во крошните, како невидливите жилички на семенката дури ја пробиваат земјата за да излезат на виделина.

„Љубопис“ од Анте Поповски (1980)

Вирее и таму кај умираш, на полиња распослани и брегови, под лед и под тежина, како билка лековита, под коров, додека го корнеш и во истиот миг или ја собираш за да се удвојува или исчезнува.

„Портокалова“ од Оливера Доцевска (2013)

Кога се врати дома, по сфатката со Дамческите, за да се успокои, не се качи горе, во харемот, туку нареди да му постелат под црницата и таму да го услужат со татли кафе, локум и студена вода а потем заповеда и Коранот да му го донесат тука.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Ја извади крпата од појасот и откако си ја избриша потта од лицето, на мајките, жените, сестрите и децата на отидените на Црн Камен, кои гласно лелекаа, тивко плачеа, им заповеда: А вие престанете да кобите.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Навечер воларите се враќаа со полни капи јајца од диви патки и од диви гуски, а во неделите и празничните денови луѓето со кошници тргнуваа низ Беговски ливаѓе за да собираат јајца.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Просто човек во пролет, кога се видеа дивите пајки и дивите гуски, требаше да внимава кај гази низ ливадите за да не настапи на некоја седелка.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Од Србите не сте подобри, одговори Крсте, а јас од овој час не сум кмет на Потковицата. Донесете си оттаму, од старите предели некого за да ви биде кмет.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Остана само Мајка да самува среде татковите книги, за да го доварди последниот нивни редослед, оставен како аманет да се дочува што подолго.

„Атеистички музеј“ од Луан Старова (1997)

Марксизмот беше само еден од филозофските мисловни текови со кој се послужи Ленин за да ја преземе власта од царистичка Русија и ја наложи советско-комунистичката, за да дојде потоа Сталин со уште пожестоката и помилитантна идеологија.

„Атеистички музеј“ од Луан Старова (1997)

Такви беа нејзините заскитувања што неочекувано наидуваа, и јас бев речиси сигурен дека таа само посакуваше да ми наговести нешто во врска со размислите и расположението што во тој момент ќе ја преплавеше.

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

А за да го узнае таткото од суштинско значење бил, според мислењето на момчето, и оној податок што може да придонесе во разјаснување на татковството: датумот на раѓањето на момчето.

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

Значи, врз основа на пресметката според датумот на раѓањето на спомнатиот Иван, средбата на Таша со идниот татко на копилето можела да се случи при крајот на ноември или почетокот на декември 43та година, а овој период се совпаѓа и со престојот на нашите борци во куќата под Сина Скала.

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

Мислам дека беше спомната последната недела на август 44 та. Мислам 26 или 27 август.

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

А потоа наеднаш ќе зажубореше но одвај чујно нејзината расчувствувана сомилост: „Можеби доаѓаше, мило, само за да ја погалам, но јас не знаев или не умеев тоа да го забележам?“

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

Сакаше да рече, „Ти знаеше дека штедев пари за да го платам капарот за куќата.

„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)

Потиснувајќи го својот глад за храна со жита и овошје и гаснејќи ја жедта со вода, човекот не бил задоволен и открил начини за ферментирање и дестилирање на житата и овошјето за да направи алкохолни пијалаци.

„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)

А другарите мои, и тие како мене, кој со една нога, кој со една рака, ама женети, постојано ме советуваа и ми велеа: - А бре, шутрак низаеден, прибери се еден ден и ожени се за да живееш како човек, а не така...

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

- Изградив куќа во Долно Дупени само затоа за да бидам поблиску до Герман.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Сите, најмногу го почитувавме Борис Сарафов за оној гест што тој го стори пред конгресот на Врховниот комитет, кога му побараа отчет и тој не можеше да даде таков за сумата дадена на гемиџиите и, за да не пропадне делото ако тој ја каже вистината и неа ја разбере турската влада, Борис Сарафов го понижи своето достоинство и авторитет и изјави: „Таа сума ми беше дигната од една лесна жена, со која имав интимни врски“.

„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)

Така изѕемнат, одвај отворив уста за да го прашам игуменот каде води онаа врата наспроти собата каде што седевме ние.

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

Проѕирната стија, конечно, го има во својата уста, и јас ќе го однесам кај оној што го бара и го нарача2, за да прогледне, да оздраве, да се успокои, за да ѝ исчезне и омразата кон тупотот во твоите гради - изворот на нејзината несреќа“.

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

Значи, за да се сфати сериозноста на делото на некој автор на рецепторот му е потребна стимулација или ако сакате, необична инспирација.

„Календар за годините што поминале“ од Трајче Кацаров (2012)

Маќеата дури и ја викна до бањата за да ѝ покаже каде стојат хигиенските влошки.

„На пат кон Дамаск“ од Елизабета Баковска (2006)

и тука, слично на овие птици, крештеле, врескале, пискале, југале, фаќале заскитани добичиња ноќе, ги молзеле, им ја пиеле крвта, играле оро околу нив земајќи им го умот, се пикале во оџаците и гнетеле крпи за да им чади на луѓето; тука луѓето сега, на тие трски и шевари, после секој погреб фрлаат од умрениот: кошула, чорапи, капа, антерија, риза, убрус, скутник, шалче, шамија - за покус, за да не повлече умрениот и друг по него од куќата;

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

децата се надмочуваа во езерото и трчаа околу огнот кој штркаше на сите страни искри како светли бубачиња; ги фаќаа мајките, ги редеа в скут и им кажуваа гатанки за да не се испотепаат меѓу себе: „Секој рошка во пазува за да најде нешто, а не сака да најде... Што е тоа?” „Вошка!“

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

понатаму од трските и шеварот гледаше Висар, како жените, по умирањето на некој, ја вадеа сета постела на која спиел умрениот и сета покуќнина со која се служел, да ја мијат на езерото да ја тријат: веленце, мутав, постеќија, сазма, клашник, сакма, џубе, ресичка - удираа со пиралките на нив, фрлаа пепел и катранен сапун, луга и жива сода за да го извадат и очистат од нив и допирот и здивот од умрениот;

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Оној со моторот! - И, ти ќе се качиш на мотор за да те однесе до „Куба“.

„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)

Тој не го слушаше, само го чувствуваше како тежок презир кон самиот себе, кон оваа глутница што го запрела дишењето за да ја слуша анегдотата за смртта.

„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)

И ме разоткри, а кога притрчаа и другите две девојки за да побараат дозвола за сладолед, на овие од „пекарата“ им преседна муабетот, а беа и посрамени затоа што го препознаа јазикот на кој разговарав со децата и им беше јасно дека Германката - јас, сè ги разбрала, и дека оној најдобриот меѓу нив во одредени активности залудно си се проектирал некаде таму далеку со неа во Дизелдорф.

„И ѓаволот чита пРада“ од Рада Петрушева (2013)

Значи, за да станеш видовит, кој го раскажува минатото, ја гледа сегашноста и „може“ да ја предвиди иднината, не мора да завршиш студии за историја (дека така одеше дефиницијата за историја - запознај го минатото, за да ја разбереш сегашноста, за да можеш да ја предвидиш иднината), ами само еднаш да паднеш во кома на пократок рок, па кога светлината на крајот на тунелот ќе ти се појави, да се сториш пишман и - оп, рикверц, ама со нов ум, претприемнички подготвен да го спасиш и општеството и човештвото.

„И ѓаволот чита пРада“ од Рада Петрушева (2013)

ПАРЕ: Така, касмет, зарем за да не ни излезе некој лош збор. (Пак чукање на портата).

„Антица“ од Ристо Крле (1940)

Под врбата имаше само една клупа и долга маса на која постојано беа распослани неколку дневни весници и на нив положени очила и пепелница, најверојатно за да не ги одвее ветрот.

„Полицајка в кревет“ од Веле Смилевски (2012)

„Вака клекнувам на коленици еднаш неделно за да ти го исчистам бојлерчето, а што истекува од него? Калојна од газерот, тоа што преостанало, ако нешто останало.

„Полицајка в кревет“ од Веле Смилевски (2012)

Скенерот ми е премногу софистициран за да промаши таква комбинација.

„Читај ми ги мислите“ од Ивана Иванова Канго (2012)

Посакуваме да комуницираме вербално и бараме најдобар можен начин за да го сториме тоа.

„Читај ми ги мислите“ од Ивана Иванова Канго (2012)

4. И, ете, наследија коњ. Немаше архангелски крилца ни мек круг светло околу ушите за да биде повеќе од она што е.

„Месечар“ од Славко Јаневски (1959)

Заборавил кој бил и заборавил дека лежи ранет од шрапнел на боиште и дека повикува - Константин доаѓа; му го шепоти Коранот на свој јазик и пак неизменет, со недвосмислено значење: Ако ја подадеш својата рака, кон мене да ме убиеш, јас не ќе кренам рака на тебе за да те убијам, од Алах, мој бог на светот, се плашам ...

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

За да ѝ избегам на бучливоста и на задоцнетата горештина во тој град на Егеј, и јас и сѐ што живееше или беше дојдено во него под вршник на септемвриски ден, влегов во старинарница во која, слични на живи кукли стари Американки во невозможни шарени ткаенини(„пура лана“ што би рекле ситните венецијански трговци но од чиста синтетика) на кои им изгледав занимлив за разговори или достатно сериозен за совет во купувањето на триптохон од оревово дрво со Богородица насреде, попусто, навистина попусто ја вртеа кон мене иконата,

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Потоа со ножов ќе ти одбележам крст врз чело. За да те препознае твојот шејтан.“

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Си имаш ли светлина достатно е сал негде да огрееш за да се види "кај се раѓа лебот"...

„Куршуми низ времето“ од Љупчо Стојменски (1976)

36. ЖЕНА МЛАДА, А ВИНО СТАРО ДА СИ ЗЕМЕШ - е, тогаш од небото ѕвездите ко крушки се берат и по земјата се расфрлаат како плодородно семе за да никнат неволи по возраст што не се мерат...

„Куршуми низ времето“ од Љупчо Стојменски (1976)

- Мајко? Не - пред нив нема могила за да ја накитат со билјето низ коријата набрано.

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

Потоа мајка му го закла петелот што го имаше ветено за да му ја стави главата во гробот на Илко како курбан - за да не повлече со себе некој друг од фамилијата.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Уште од врата товариш ќебапчиња, бурек и кајмак, за да после тоа натенане шеташ по рафтовите преполни со: смоки, крем банани, бекутан сапун, домаќица, пелистерка, гранд кафе, фруктал, сите македонски ајвари и лутеници, газоза, орбит, гулаш подравка, бронхи, сите аргети, агроплод кикирики, цедевита ...

„Тибам штркот“ од Зоран Спасов Sоф (2008)

Откако му ги даде Нешка калците, Крчо и прати огледалце и чешел; да се гледа оти е убава и да се чешла за да биде поубава.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Повторно ставени пред искушенија и нови поколенија во прогон и страв повторно ставени пред гилотина за да не уништат до пепел и прав

„Проклетници“ од Горан Јанкуловски (2012)

Светот ќе го понесам во фенер од светулка, На крилат коњ ќе го пренесам цело време За да застанам пред себеси И да речам: Би небичас А се беше Бреме Бреме Бреме.

„Век за самување“ од Веле Смилевски (2012)

Сакаш да замижиш и замижуваш. Осеќаш, земјата се поткрева на прсти и ти го подметнува својот грб за да починеш.

„Вардар“ од Анте Поповски (1958)

Црквите на големите монотеистички религии ги испраќаа своите мисионери, или тие доаѓаа по силата на нивното верување, за да бидат некаква противтежа на војната, да ги спасуваат душите на тие што можеа да ги спасат, а редовите на милосрдните сестри да ги залекуваат раните на настраданите.