ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Јас нарача на дестина жени, коа вела: ако не донесе Милошка, нека донесат Билјарките, ако не Билјарките — Сукаловци, ако не тие — нека донесе Бела Бојана.

Стражарот го забележа огнот од цигарата и ја зеде пушката на готовс, но знаеше дека кој чури цигара не е лош човек, та го дочека на десетина метра пред него и силно викна: — Ќим с'и сен (Кој си ти?) — Бен'м коџабаши (Јас сум кметот) — одговори Илија и му се приближи.

— А бре каде, ефенди; (за рајата сите Турци беа ефендии) носа еден важен абер на муљазимот.

Се навали на наметот со грбот и откако одмори малку, го истапчи снегот на десетина чекори од стражарското место и така отвори партина.

Најверојатно им изгледаше како сомнителен криминалец затоа што на десетина метра од него се наоѓаше банкоматот од Апашка банка.

Докторката Милја нѐ однесе во нејзината канцеларија на десетина чекори од кома-собата, таму дојде и нејзиниот сопруг, мојот брат доктор, сестра ми, брат ти.

Се прикрадов до грмушката на десетина метри од оревот и видов: под оревот беше паркиран џипот на Фискултурецот, со регистерската табличка што добро ја знаев: С-909.

Во средината бев јас на својот Ѕвездо. Зад мене, на десетина чекори, јаваше и си свиркаше Орде.

Во некое такво злодоба и се зачнало колибарењето, во некое такво време и е ставен темелот на Бојановата колиба, за повеќе векови единствено човечко свратилиште, единствено топло огниште на десетина километри наоколу.

На десетина, дваесетина дена, пробивајќи се по обични колски патишта, пресечувајќи неразгазени долинки и ритчиња, газејќи низ грмје и папрати, шумарот ќе се појавеше со својот џип да ја надгледа гората или да маркира дрво за огрев или граѓа.

Волците пиштеа на десетина чекори од неговата бука.

Тој поглед беше просто зачекнат, впиен во неговиот тил, а еднаш сосема јасно откри дека тука, на десетина чекори од него, веќе сноват и сите други издолжени прилики, на кои можеа да им бидат здогледани дури и нозете како пречекоруваат.

Се оддели од дирата и зачекоре на десетина чекори од неа, напоредно со неа, продолжувајќи да ја следи во истиот правец, но внимавајќи ниеднаш да не ѝ се приближи и не испуштајќи ја од погледот.

И еве, тие се сега пак тука, на десетина чекори од него, каде што подзастанаа да му намавнат.

На крајот од спалната, во аголот, на еден кревет, лежеше Клара во бела ноќница.

Во спалната во која нѐ внесе доктор Гете, на десетина кревети лежеа жени – некои неподвижни, други се превртуваа во креветите и мумлаа, една од жените беше со врзани раце и нозе.

Ова навидум банално минување на десетина километри воден пат, од едниот до другиот брег на Езерото, за Татко значеше да си ја остави мајка си на другиот брег, со измачената душа, да си ги остави братот и сестрите, како некогаш, поради заминувањето во Цариград.

Bo барањето на што поубедлива документарност при интерпретација на личните и општи судбини, зафатени од виорот на Балканските војни и Првата светска војна, покрај кажувањата на десетина преживеани учесници од Македонија (со кои успеав да се сретнам во Битола, во Солун, во Берово, во Горно Коњаре, Скопско, во Ваташа, Кавадаречко, во Слојштица Демирхисарско, во Жиово, Мариовско, во Претор, Ресенско и т.н.) ненадоместлива помош ми беа и белешките на учителот Милорад Марковиќ, односно неговиот „Воен дневник“, којшто во еден поголем дел е воден на боиштата во Македонија.