на (предл.) - идеологија (имн.)

На татко ми му беше полесно да влијае при определувањето на нашите струки, пред сè да бидеме лекари, ветеринари, медицински кадар, но нему не му беше лесно да нè одбрани од налетите на идеологијата, партијата, власта.
„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)
Една многу убава алегорија за среќата и еден поглед на бурната историја на Балканот и владеењето на идеологиите. Méditerrané, juillet, 1997 Макар што во средиштето на дејството на романот Времето на козите, нема повеќе кози колку што нема носорози во драмата на Јонеско, романот на Старова е парабола, метафора чие значење постојано нѐ одминува...
„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)
Нека читателот, сепак, не се залажува од ведрината која се добива од читањето на ова дело: ако алегоријата, претставена од еден од најоригиналните и најзначајни писатели на современата литература во Македонија, мошне богата но често непозната на Запад, претставува според повеќе обележја силна лекција на надеж, ова дело сепак не постои само како трагичен сказ, како рефлексија преточена низ мали импресионистички допири како на клавијатура, но опстанува со својата голема длабочина наспроти опасната суета на идеологиите кои сакаат да направат еден нов човек, низ спасувачко посредство помеѓу непостојаноста на феномените, генерално, и, посебно на посебната нестабилност која владее на Балканот.
„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)
Составени се од разнороден материјал кој во дадениот момент и на даденото место бил при рака: филозофијата на јазикот, популарниот виц, психоанализата, феноменот на масовната култура, критика на идеологијата, народна пословица, пцост, воен злостор, Кант & Сидни Ламет, Лакан & Фрањо Кухариќ, Аралица & Хамлет, Бајо Паторот & Ј.Б.Тито... 12 okno.mk
„МАРГИНА бр. 35“ (1997)
Новите држави, создадени на Балканот, по падот на Отоманската Империја, не можејќи лесно да се ослободат од деспотската инерција во менталитетите, со примеси на идеологијата, си имаа најголеми маки со судството.
„Тврдина од пепел“ од Луан Старова (2002)
- Така реков! – прифатив веднаш. – Бог што го поставивте над сѐ беше за едноконфесионалните, Бог на идеологијата.
„Атеистички музеј“ од Луан Старова (1997)
Протагонистите се приврзани на низа својствени вредности на еден клан („Сѐ додека нашиот татко беше уште во живот, семејството за нас беше истовремено и држава, и нација, и вера.”) ѝ припаѓаат на идеологијата која го одржуваше култот на една неверојатна монструозна хипостаза на божеството: Сталин.
„Атеистички музеј“ од Луан Старова (1997)
Натаму, демаскирањето на идеологијата од страна на авторот е на преден план, во однос на личната авантура и трауматизмите кои следуваат.
„Атеистички музеј“ од Луан Старова (1997)
Извиканата критика на идеологијата повратно се покажа како чисто идеолошка.
„МАРГИНА бр. 4-5“ (1994)
Од шеесеттите години па наваму го видовме неуспехот на идеологијата на “лонецот за претопување”“.
„МАРГИНА бр. 4-5“ (1994)
„Во голема мера, досегашната социјална критика беше инфицирана со идеолошки модели, кои повратно ја загушуваа.
„МАРГИНА бр. 4-5“ (1994)
Најчесто употребуваниот термин во последните децении кој ја формулира оваа надеж е „критика на идеологија“.
„МАРГИНА бр. 1“ (1994)
Критиката на идеологијата е, во најдобар случај, попрво чистење одошто пробивање.
„МАРГИНА бр. 1“ (1994)
Во петтата глава се разгледува идеологијата низ призма на подвижноста на општеството, според авторот, значаен фактор во проблемот на односот меѓу субјективитетот и идеологијата.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Во постмодерната ситуација во која што доаѓа до губење на авторитети, може да се забележи „своевидна ‘несериозност’ на поединецот“, уште повеќе, може да се зборува за еден механички непетрифициран поединец или за идиосинкратичноста на поединецот („за карактеристиката на поединецот да ѝ се измолкнува на шемата на идеологијата, да ја негира нејзината претстава за неговата пластичност“).
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Ако рационалното објаснување не мора да биде она вистинското, туку само едно можно, плаузибилно објаснување, тогаш, “повикувањето на идеологијата при поединечните или заедничките (идеолошки) акции не може да биде валиден доказ за причинско-последичната врска меѓу идеологијата (идеолошкото знаење) и (идеолошката) акција на поединецот”.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Според него, марксистичката идеологија е најразвиена и најприсутна идеологија во дваесеттиот век, најизграден примерок на идеологија; уште повеќе, марксизмот, како продукт на западната мисла „го задржува легитимитетот не само да биде изучуван и интерпретиран, туку и сѐ уште да биде инспирација“.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Актуелна, внимателна и луцидна во користењето помеѓу идеологијата - поим што на библиографскиот материјал, повремено дури и иновативна и го карактеризира ‘нашето време’ провокативна (што е нетипично за литературата од овој вид, тука, кај (“Современиот свет и човек живеат во духот на идеологијата”), нас), книгата на Саркањац бара повеќе од приказ (едно подлабоко и субјективитетот (поединецот) критичко читање), но ние, овојпат, имавме сила за толку... како “дифракциона точка на идеологијата” - онаа точка во која остварувањето на идеологијата мора да се прекрши.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Ние ќе кажеме нешто само за заклучокот од оваа глава.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Во оваа глава се анализирани и повеќе други проблеми: петрификацијата на мислењето, проблемот на одлуката (инспириран од Кјеркегор), како и проблемот на рационализмот на идеологијата и нејзината митска свест.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Од секојдневните, ги анализира идеолошката симулација, Ман и Кетман однесувањето; а од граничните, - хероизмот и фанатизмот, донкихотството, борбената идеологизираност, предавството и дисидентството, преоѓајќи потоа на проблемот на губењето на телеолошката заднина и на откажувањето на идеологијата.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Според Саркањац, со забрзувањето на општеството, особено со зголемувањето на идиосинкратичноста на читањето на идеологијата од страна на субјективитетот, сѐ помали се шансите на идеологијата да го пронајде „идеопластичниот“ поединец, нејзината делотворност се намалува, и таа сѐ повеќе се доближува до царството на „чистата идеологија“.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Што се однесува до вината на идеологијата, според него, „само таму каде што акцијата може (недвосмислено) да се определи како идеолошка можеме да зборуваме за идеолошка принуда и за последиците на идеолошката акција да ја обвинуваме идеологијата“.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Поконкретно, „идеологијата е против многустраноста на животот на поединецот, а за оној поединец како што таа ќе го определи“.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Сепак ударен во оваа глава е делот насловен Training and Performance, кој се занимава со „проблемот на идеологијата во ситуација на вежбање, обучување и изведба (training and performance), во практичниот силогизам на идеологијата на или во поединецот, или прашањето како идеологијата преку парцијализациите се претвора во чин, делување, акција на поединецот“.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Ако општеството е брзо, т.е. се карактеризира со покомплексен и променлив систем на вредности, побрза размена на информации, со “многукратност на насоките на мислење” (израз преземен од Манхајм), влијанието на идеологијата врз поединецот е помало, и обратно.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Но ова е многу проблематично, „затоа што дури и повикувањето на идеологијата во една акција не може да биде доказ дека таа е и причина на таа акција“.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Според Саркањац ова е една од „базичните грешки“ на идеологијата.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Иако настаната во периодот од 1989-1992 год, - во, како што самиот автор вели, „време на идеолошки превирања и превреднувања“, „време на ‘пораз’ на марксизмот - идеологија која ги обележи последниве сто години, - книгата нема намера да понуди содржинска анализа на марксистичката или на некоја друга идеологија.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Поаѓајќи од една Блохова определба дека „Суштественото во човекот ... е во надежта дека ќе успее“ тој го извлекува заклучокот: „Ако човекот е таков, тогаш тој е и суштество на идеологијата“, и „Идеологијата како еден корпус на идеи врзан со еден (најчесто нов) свет, со ново општествено битие (Sosein), како трансцендирање на постоечкото (Dasein) сè уште ќе биде составен дел на човечкиот живот кој ќе се обидува да ја формулира надежта, да ги определи новите граници, да го организира пречекорувањето... “.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
По сѐ изгледа дека приказните за „крајот на идеологијата“ се нешто во што Саркањац не верува.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Најпровокативен во оваа глава е поднасловот “постмодерната ситуација на идеологијата”, особено уште претходно најавената теза, дека “ во еден постмодерен, ‘раскинат’ свет со сѐ поголемо забрзување, има помалку шанси за остварувањето на идеологијата”.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Но, фактот што марксистичката идеологија е дел од ‘формата на животот’ на авторот, не е единствен разлог поради кој тој најчесто ја дава неа како пример.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Еден од најчесто користените методи е етикетирањето на противничкото знаење како “идеолошко”.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
За Саркањац, во овој контекст е клучно тоа што Витгенштајн покажува дека постои едно сфаќање на правилото кое не е толкување, случај во кој што е исклучено рационалното објаснување како причина за акција.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Целта на авторот е да се укаже на „проблематичноста на потрагата по определбата на ‘идеологијата воопшто’ “; на различните значења и употреби на поимот „идеологија“ и неговата преголема едноставност; да се претстави „многустраноста и комплексноста на односот на субјективитетот спрема идеологијата и неопределивоста на идеолошката акција на субјективитетот; односно, да се истражи (проблематизира) валидноста на повикувањето на идеологијата во објаснувањето на акциите на поединецот“.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Една од најзначајните книги што последнава година се појави на македонски јазик, секако дека е книгата Идеологијата и Субјективитетот од Бранислав Саркањац (Метафорум, Скопје 1993, 304 стр.) Како што може да се насети и од самиот наслов, оваа книга е еден обид да се испита односот
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Но тоа не значи и дека се намалуваат шансите на поединецот да ѝ се измолкне на идеологијата.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Авторот разликува секојдневни и гранични ситуации на инкомпатибилност.
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Новите јаничарски ешалони беа жртвувани во името на расата, во името на нацијата, во името на идеологијата, во името на партијата.
„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)
Тука, на прв план, ги имаше предвид Маркс и Енгелс. За него тие си беа умни, големи философи на XIX век, ама не пророци на идеологијата на комунизмот.
„Ервехе“ од Луан Старова (2006)
Таа беше на браникот на семејството врз кој секогаш, најпрвин, удираа обезличувачките бранови на историјата, на религиите, на идеологиите.
„Ервехе“ од Луан Старова (2006)
Може слободно да се рече дека сѐ што овде историјата, во своите чести брутални бранови, заматуваше во водите и душите на луѓето, во победите и падовите на империите, во налетот и манипулациите на идеологиите и неизвесноста на конверзиите, Езерото со својата магично обновлива чистота разбиструваше, ја осветлуваше надежта и во најмрачните времиња...
„Патот на јагулите“ од Луан Старова (2000)
Академикот и гонкуровец Морис Друон, истакнувајќи го значењето на овој роман, како и сагата во целост, како посебен придонес во европските литератури, особено во периодот на падот на идеологиите ќе запише: Се работи за еден трагичен запис од враќањето во родната земја Албанија (во 1979 г.), која сѐ уште била под јаремот на сталинистичката ортодоксија...
„Потрага по Елен Лејбовиц“ од Луан Старова (2008)