ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Започна од челото (Отецот), под срцето (Синот), на десното рамо (Светиот Дух), и на левото рамо (Амин). - Тие се трите страни на крстот, во нив е духовната сила.

Нечујно пријдов и таму, на прозорецот, ја гледам како со рацете на крст се држи и си ги стиска дојките, а со нозете го го прејавнала радијаторот и се трие на него загледана во мачките крај ѕидот отспротива.

Стоев дури удри дожд. Потоа заминав, а тие останаа загледани од округлите сликички кладени на крстовите, кон воденото пространство, кон морските патишта по кои дошле и по кои, веќе никогаш, нема да се вратат.

Ги претресоа сите села, ги проверија сите селски булуци, но не се најде брав со агин катран — месечина на крстот на секој брав — та не можеа да набелат ниеден мариовски овчар за кражба.

Немаме големи пориви, знаеме дека судбината нема некаков спирален тек, туку дека е едно неумитно преповторување на погибелни циклуси.

Години и години живеев во прелага дека добро ја познавам психологијата на нашиот човек, и по многу искушенија и самиот дојдов до сознание дека ни е судено да се остваруваме во јазикот: некој беше рекол дека врз јазикот сум прикован како разбојник на крст.

Не приоѓајте му, Тој лежи скаменет на крстот што е направен нагоре: од јагленосаната молитва на селаните што се издига до небото и попреку: од трагите на ластовичката што прелетува преку нивниот темен глас.

Во одежда на страдалник Гледа Арсенија Лилјак прелетува над него во мракот И низ прозорецот на костурницата Удира во полиците со черепи Врз ки е врежано Герасим Ефтимија Павле Копајќи со прсти по земјата Меѓу летото и правта земска Греда Арсенија И ластовичка во залезот како прелета над реката и застана на крстот спроти него.

Некаде во зорите Ене ја, рече помладата калуѓерка, Лежи потпрена на крстон во водана Како Богородица.

Обредните работи околу фрлањето и вадењето на крстот, со припомош на Јанческите, ги вршат тие, Акиноските.

- Рисјанин си. Тие го заковале Риста на крст, се потсмевна Паљо.

И видов: на средето од собата, Мозаичник некој незнаен и дамнешен, мозаик преубав сочинил од камченца ситни колку прашинки: мрежа дванаесетаголна, со конци совршени, и во средето на мрежата ново среде, второ среде: пајак црн, сонце на вселена мала и уредена, сподобие раскошно, моќно, најсилно на светот, совршено оти од утробата своја плука и раѓа совршеност; и видов; на средето од пајакот, трето среде што беше, нацртан бел крст, и точно местото каде се спојуваа краците на крстот – средето на светот, точката по која копнеел големиот Архимед, најврвната тајна на сите светови!

Облите колкови твои се како веришки, дело од рацете на вешт уметник, папокот ти е како чаша тркалезна, никогаш без арома; утробата твоја – купа пченица, опкружена со кринови; двете твои гради – како две јаренца, близначиња на срна; вратот твој – како столб од слонова коска; очите твои – Есевонски езерца кај Ватравимските порти; носот твој – Ливанска кула, свртена кон Дамаск; главата твоја на тебе – како Кармил; а косата на главата твоја како пурпур; цар се вплел во плетенките; Оти ти рекла: положи ме како печат на срцето свое, како печат на мишката своја, зашто љубовта е силна како смрт; Оти: си ја зел за рака и таа те повела во вселената своја, во лозјето, во градините, меѓу кринови, меѓу двата нејзини колка, две веришки, две кули камени, во својата утроба, во купа пченица, па си ја познал буквата-девојка, и си го настанил семето свое во утробата нејзина ѓаволот што ја отворил за тебе, како порта што води во темен стан, во најтемна ноќ со јасни ѕвезди; Оти: си се разбудил одеднаш, пред полноќ, во прегратка на блудница жена, и си залелекал, си спискал, оти си видел дека буквата-девојка си стои негибната во клопчето од записот, невина сосем, недопрена од раката твоја страсна, и си сочинил, бргу-бргу препис на преписот; Оти: навистина си сочинил препис на преписот, со буквата девојка среде клопчето, и си ја нацртал уште поубава, и си отишол во западната одаја, и си сакал да ја оживееш, како Господ да си, оти само тој оживува и умртвува, подига и унижува; но ништо од тоа, оти буквата девојка, и сите други букви од умножението на преписот се сториле бројки, кога си го пречекорил прагот на одајата западна; Оти: си ме оставил мене, твое семе во таа утроба, и кога ме родила утробата на мајка ми, ти веќе не си бил жив, но братот мој, Лествичникот, знаел што бара новороденчето пред вратата на одајата на блудот и не ми кажал; Оти: се плашел од мене, оти од средето на писмото сум зачнат, од буква-девојка, оти сум Сказник и сказанија измислувам, и Мозаичник сум, оти скршеното го составувам; и се исплашил Лествичникот да не му го одземам првенството, па го сокрил родословието мое, да не знам кој сум и дека предодреден сум, како Сказник и Мозаичник светот на грб да го носам, на крстот мој!

Не ја чуствуваше тежината на крстот – тежината на притисокот на земските потреби на телото.

На ќор-сокакот на нашата „патека на љубовниците“- споредна уличка со напуштени фабрики - каде што јас го усовршив движењето на прстите со кое за миг се откопчува градникот; зад јоргованите во Паркот Маркет каде што прв пат ме допре преку фармерките и твоите пупки, набабрени под проѕирниот памук, ми се чинеа лилави како јоргованите; на балконот на новиот Театар Кларк каде што си ги избришав дланките од солта од пуканките и ги протнав меѓу твоите бутини, а ти прошепоти, „Се чувствувам како Дорис Деј да нѐ гледа,“ - и тука не го направивме.

Колку навикнати бевме несмасно да се плеткаме, колку совршено непогоден беше нашиот тајминг, како мислевме дека енергијата е екстаза. Margina #32-33 [1996] | okno.mk 177

Не го сторивме ни во Бјуик Осумката на мајка ти каде што бројаница се обвиткуваше околу ретровизорот како монистрена црна змија со сребрени канџи во форма на крст.

- На крстот се сите страни од светот, вели Григор и се крсти.

Раскажуваа дека Неделко Шијак му се пожалил со влажни очи - синовите ќе го остават без каменен крст кога ќе сконча, и зетот му ветил со клетва дека самиот ќе изделка крст поголем и од игуменските во дворот на манастирот Свети Никита, на крстот ископано име со букви - овде лежи божиот човек Неделко Шијак.

Го видов пред паѓање оќоравениот Арсо Арнаутче и го видов полуголото старче како бега со крик низ вратата, слушнав извици на некои што доаѓаа и почувствував дека почнувам да повраќам чемер, и сѐ беше стравотија на крст што паѓа врз нас, нѐ дроби и остава да изгнијат под неговата тежина мртвите надежи.

Го почитуваше, се сметаше за негов должник од времето на својата свадба.

„Таа е нема“, пак повтори жената, со дланки покажувајќи ѝ го лицето на девојката за да не гледа како сѐ уште ги распарчуваат мртвите.

Што не сторија Богоевци. Печени мисирки на гробот Пецов носеа, на крстот бардачиња со вино му обесуваа и ништо.

Првин почна да ја мачка со винска киселина. Имаше чуено дека и Исус Христос, кога бил распнат на крстот, побарал винска киселина. Само малку да му ја наквасат устата.

Главата на Ѓувезија Дубровска со денови мирисаше од винска киселина. Но косата и понатаму ѝ паѓаше.

Цветав во прашина и во малограѓанска здодевност под знак на крст, тогаш жилава фиданка со нејаки боцки.

Повремено, кога ја средувам документацијата, ги гледам фотографиите од гробовите и прочитувам: „Лазе Костовски и Невена, заедно, 1949 и 1951, на крстот имало две мали елипсоидни слики, но со време испаднале, останале само дупчиња; Стефан Лазески, 194., последната бројка не е читлива; Младен Поцо, 1956; Ица Танеска, името напишано наново со мрсна боја; Боне Попчев, 1945, со елипсоидна слика под стакленце, на еден крај поткршено, сликан залегнат со шмајзер на Сремскиот фронт, каде што е убиен; Стевка Симонова, година нечитка, за спомен од нејзиниот син Тале“.

Христа - Единороден Син Божји - безгрешен го распнале на Крстот - за опростувањето на нашите гревови...

Тогаш Христос Извикал: - СЕ СТОРИ! ОЧЕ, ВО ТВОИТЕ РАЦЕ ГО ПРЕДАВАМ СВОЈОТ ДУХ! - и така, на Крстот распнат умрел...

На Доста ѝ попуштија болките на крстот, се поолади малку, се поиздиши длабоко и свеста ѝ се поврати.

Шо велите вие на вој збор? Сите четворица запреа да дишат, само Нешка ги тропкаше гровчињата на крстот и весело пискаше, смеејќи се и вртејќи се на сите страни, небарем сакаше да се пофали: што подарок ѝ донесе чичко ѝ Трајко!

Игуменот им кажа дека е градена во вид на крст, лежи на четири столбови, со апсида на источната и западната страна, со две куполи.

Црни, прави, издолжени зеници кабаре бастуни, караван плајвази камбани нечујни, витки ќулафки од грб гледани стожерниот дел на крстот језуити озрачени со водена светлост најстрогиот Ред во историјата на езерото, чудо во Охрид!

Таму е темно и попелишта само од пресушени мориња Небото распнато на крст се ниша И глас од подземјето вие: - Лош знак е душата себе си кога се моли, И кога човекот остане само со сенката бледа, Зашто тебе во ова соѕвездие те нема – а те гледам, Некаде си – но, каде си, Андромеда?

И тоа што не беше од камен – се скамени Та народот на крст ја преноќи ноќта Слушајќи како пеат светците темно како пред погуба: - Тој што ќе го прескочи Светото дрво Ќе управува само со ѕвездите И пусто ќе биде никој ако не го прескочи.

Тој го стави српот на рамо, ги потпре тупаниците на колковите и се подисправи за да ја надвие болештината на крстот.

Црн сјај во зениците, а на нивно место црни дупки, длабоки понори, бездни и степи.

Тела распнати на крстови среде црни адови, црни гаврани колваат по очите, очи што гледаат само ужас по светов.

Првин се сече на крст, вели дедо, и за лебот е Велигден денеска.

9. Ами, грабнувањето на Јагна Машаловска, пред Водици, додека го сучеле конецот од куќата на ланскиот чувар на крстот, до куќата на новиот чувар на крстот.

Кога попладнето отидов кај Нешко на Мија Метелов од Долно Маало, стрико Мијо го најдов како ги обува опинците и со ремичките на крст ги врзува и стега белите објала до под колениците.

- Крст на крст нека дојдат- рече Петре и се прекрсти.

Со опинци и бели објала испрекрстено опашани со ремење, со пиштоли на појас и со реденици фишеци на крстот ставени преку градите, со брада до појас, обраснат, со каплак на главата, со пушка во левата рака и со гуна преку рамената. – Добро утро, добри луѓе- рече тој гласно.

Сега, точно на залез, јарко блеснува крстот на една камбанарија и една птица само ќе прелета од чардакот и ќе застане на крстот.

Дури потоа попот го отпеа мртовецот, повеќе со шепот отколку со зборови, и откога тоа заврши, го спуштија сандакот во дупката, ја нафрлаа земјата, ставија крст, и на крстот напишаното име - Петре, син на Бајко.

Околу скелетот имаше расфрлано пари и едно светлозелено парче стакло, со некакви преплетени букви кои правеа облик на крст.