Колокации | Дигитален речник на македонскиот јазик

Едниот од нив, Ибн Фодлан (ум. по 922), раскажува за обредот на погребување на некој кнез, виден од него во текот на неговиот престој кај волшките Бугари.

„МАРГИНА бр. 37“ (1997)

Тој вели дека тие „на почетокот запалија пламен и го спалија телото, а потоа изградија нешто налик на ритче, во чија што средина поставија големо парче тополово дрво, на кое го напишаа името на мажот и името на царот на луѓето“.

„МАРГИНА бр. 37“ (1997)

Па и грабачот Расим не беше ни мудур, ни јузбашија.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Стигна по мракот и го блокира селцето, та ноќта ги претепа селаните сите со ред што дигнале рака на царот и ги прибра и тој, како Арслана и Сефедина, оние десетина петнаесет лири црквени пари што ги чуваше чорбаџијата Малче.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Тие пак што немаа да платат, ниту пак имаше што да им се продаде „на телал", ги тераа гавазот и заптиите, што му ги ставаше на расположение витолишкиот мудур, со авалеџијата од село на село и им удираа секој ден по дваесет и пет стапови по голо месо дури можеа да мрдаат, да одат со нив, а откако ќе им ги искршеа ребрата, ги оставаа да преболат кај некој роднина или пријател, со строга наредба да си одат дома, да работат, да печалат и, на есен, кога ќе дојде авалеџијата, да платат на царот, ако не сакаат пак да јадат двојни ќотеци.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Имено, на бреговите на долот и во урнатините на Градиште, богомилите, кои науката, зашто смета дека потекнуваат од планината Бабуна, прилепско, ги препознава уште и како Бабуни, во времето на цар Самоил, тука засновале своја населба.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

И чинев така од многу едно и од мало големо цела вечер и цела ноќ, и дури взори ја составив разбиената слика на ќерката на царот.

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

И пак се расприкажав, а времето беше стигнато за џелат и судија; дојдоа тие, ја треснаа вратата на одајата и во следниот миг застанаа како од ровја трештени: пред нивните нозе, пред моето легло, стоеше составено скршеното огледало, со скаменетата последна слика во него, со ликата на прекрасната, преубавата ќерка на царот.

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

Последното такво собитие се случи со ќерката на логотетот (за ќерката на царот и за нејзината чудна смрт ви преподадов сѐ верно), која се роди слабоумна сосем, и логотетот само на Писмородецот му го беше доверил воспитанието и стекнувањето со ука нејзино, а овој го прими тоа со голема почест.

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

А гласот загадочно му рекол: „Надополни го просторот меѓу коските на отецот твој со месо, обнови го целосно телото на Словото, на таткото твој, и засекогаш ќе останеш во славата на царот и логотетот, прв меѓу првите ќе бидеш во царството над сите царства земни!“

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

А Писмородецот позелене од злоба, и жолта, горчлива пена на уста му идеше, оти царот зборови многу пофални и сјајни за мене рекол, и сликата ја поставил на вратата од гробницата на својата ќерка, и му наложил на Писмородецот и мене да ме примат во врвниот совет на царот, најумните каде што седеа, со Писмородецот на чело!

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

Ако нѐ прашаше некој Турчин што сме – ќе му одговоревме дека сме или „каури”, т.е. неверници, или „раја на царот”.

„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)

148. За да се убеди човек во тоа нешто, доста е да ја прегледа историјата на Немањиќевата држава од времето на цар Душана до смртта на Волкашина, особено периодот на распаѓањето на Душановата Империја.

„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)

Титулата на цар Душан се објаснува вака: тој признава на Балканскиот Полуостров две словенски држави: Бугарија и Србија и една несловенска – Византија; Србија со завојувањето на византиски земји сака да ја наследи Византија, но со тоа зема земји што можат да бидат и српски и бугарски и коишто не се бугарски.

„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)

Сите се викаа „Срби”, но во нив имаше толку Срби, колку што во војската на цар Симеона имаше Бугари-Монголи; па ми се чини дека ги имаше и помалку.

„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)

147. Кралот и царот на средновековна Србија Стефан Душан (1308-1355) мошне често е предмет на размислувањата на Мисирков, при што особено се нагласува посебниот однос на царов спрема Волкашина.

„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)

Го зел со себе и го повел во царските дворови.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

По долги години, еден од дворјаните, за да му се додвори на царот, му ја кажал вистината дека неговиот син е со чергарите, а тој што го има кај себе е од циганската черга.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Повеќето од прашаните одговарале дека сакаат полна кола со златници или пак ја барале златната царева кола.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Кога врвеа пред училиштето, луѓето погледнуваа кон војниците и си шепотеа: - На царот му била боса главата.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Кога дошле со мирис на сол или на јод или на морски треви во косите, еден од друг погрд и сепак со чудна смиреност под русите веѓи, рекле Дојдовме од далечни мориња, бевме со синџири врзани за кораб, му отслуживме на царот, нѐ пушти болни и без заби.