ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тој сакаше со помош на уметничката топлина да го излечи германското патолошко затврдување во тоталитарен режим, што се одвивало за време на неговото детство.

Сега, кога длабоките последици од поразот, разорувањето и срамот ја достигнаа својата кулминација, тие мораа да се соочат со студената омраза на светот.

Уметноста, според Бојс, истовремено е процес на самоизлекување и општествено исцелување.

Ја познава секоја стапалка шума и сето тоа го потсетува на неговото детство и среќните дни, кога таму ги пасеше овците, свиреше со кавалот и мечтаеше за својата идна среќа: како ќе се ожени, како своето прво синче ќе го води со себе да го запознае со пределите на шумата; како ќе му влее кураж да не се плаши од волците; како тоа ќе ги пасе овците и јагнињата, и најпосле, како и тоа ќе биде домаќин, како што е татко му Петко, и тој сам што ќе биде.

Неколку месеци во текот на неговото детство во самиот Лондон се водеа конфузни улични борби, на дел од кои живо се сеќаваше.

Но, залудно беше, не можеше да се сети: ништо не беше останало од неговото детство, освен една серија од силно осветлени таблоа, што се појавуваа без заднина и беа речиси неразбирливи.

Винстон не можеше точно да се сети на некое време во кое неговата земја не беше во војна, но беше очигледно дека постоел прилично долг период на мир за време на неговото детство, зашто едно од неговите рани сеќавања се однесуваше на еден воздушен напад што, изгледа, сите ги изненади.

Целата соба беше една неизвесност, ѕидовите се оддалечуваа еден од друг, ослободуваа за невидливи сеништа и мали безоблични чудовишта темни простории без дно и без крај како некогаш одамна, во неговото детство, кога наесен умираа старците и зеленилото, умираа иако не беа заедно родени, и умираше се во неговата улица со шест џамии и еден бунар од кој ноќе излегуваа проѕирни жени со долги коси и зли, ничии јарци со бели очи.

Како одамна кога имаше шест или седум или осум години, тој човек, сега бел, подгрбавен и очаен од необјаснивните стапици на судбата и од далечните тајни на сувиот бунар од неговото детство, попушташе со секој нерв и во секој зглоб пред своите визии.

Во „Доктори“, таа му беше пријателка на Барни од неговото детство, подоцна двајцата студенти по медицина на Харвард и по многу животни искушенија стапија во брак.

Но, во зимските вечери на неговото детство, шпоретот на дрва весело потпукнуваше, а мајка му исто така весело си потпевнуваше народни песни додека му ги редеше книгите во училишната чанта.

Знаеше дека тогаш го гледа Тарс за последен пат и дека никогаш повеќе нема да се врати на тие безгрижни брегови на неговото детство.

Толку многу чувства во тој свеж мирис од островот на неговото детство – љубов, тага, прекор, сеќавањата, му се туркаа во главата без ред.

Можеби никој ништо не рече тогаш, во неговото детство.

Кога се враќаа кон Гогов Валог, доктор Коста пееше некоја дамнешна песна, песна од неговото детство што сега ја отпрета од заборавот, инженерот Александар се потпираше врз карпестата снага на Кирил, зашто не можеше да го држи патот и се обидуваше да го придружува во песната доктор Коста, во што никако не му успеваше, а дедо Димо го креваше стапот високо над глава, им кажуваше нешто на буките, на ридјата, на тревките, а во душата му беше лесно и светло како одново да се родил.

Тоа старо, умно куче беше дел од неговото детство, негова најголема радост, негова најсакана игра.

Беше на едно високо скеле, сега веќе ѕидар, а некаде во него, вкоренувана низ сите оние изминати години, долги, од неговото детство, почна да ги подава своите отровни повитки, една ужасна бездна, да се отвора и да се длаби пред неговиот поглед и да не му дава мира да се размавне и да работи, како што знаеше тој, како што работеа сите други мајстори, и во сонот опоменувајќи со длабочината на провалијата под него, ниеднаш не позволувајќи му да подзаборави, да си ја сочува онаа свикнатост со не.

Беше тоа еден таков морничав страв од височините, а во соништата тој му се прикраде така, што секогаш се изнаоѓаше себе си осамен и несигурно стапнат на скелето на една толку висока градба, која ја имаше височината на сите оние недобројни зданија, создадени од него, уште од неговото детство, наредени едно врз друго, од кој наеднаш тие скелиња почнуваа да се отпетлуваат, бетонските плочи остануваа да висат над провалијата, тулите се трошни под неговите стапала и тој онаков малечок, навистина пргав, кажав, но наеднаш толку мал и страсен не можејќи да стори ништо друго против тоа, се отпушта оттука надолу, во онаа бескрајна празнина под него, која чиниш со жед го впива во себе неговото до непостоење лефтерно и ситно тело...

Сиот опфатен од тоа ужасно бреме, Језекил правеше сѐ за да го победи, секогаш постојано живеејќи со надешта дека еднаш и тоа ќе пројде, дека и тоа ќе се заборави и дека ќе си му се врати нему пак онаа пргавост од некогаш, со која што тој еднаш можеше да помине и по најтенката талпа на највисокото скеле, без да трепне со очите, дека сево ова во него е само уште една проклета шега, дека и нему ќе му се насмее еднаш еден син ден, сѐ до една случка, која го исфрли од височината на скелето како партал, не водејќи притоа сметка за ништо, ни за неговите соништа, ни за неговото детство, а сепак, дури и благодарен што успеал да си ги донесе оттаму на земјата цело и своето пониско рамо, и својата судба.

Од неговото детство постои една анегдота, кога имал 4-5 години, и кога неговиот татко го пратил во полицијата со некакво писмо.

Низ тие очи се наѕираа дните од неговото детство: црвени покриви и штркови празнично исправени на оџаците, бели меки облаци, разигран ред јасики и месечина удавена во непокриен бунар.

Мислите му завршуваа до големото езеро крај кое се истркалаа неговото детство и младоста, со надеж дека ќе им се врати на старост. Пуста балканска надеж!