ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Читателот ќе забележи дека болдираниот текст во „приказната“ упатува на белешка кон крајот на текстот – коишто ги има околу 160 во целата книга и каде што е разработен и објаснет споменатиот правен институт, се разбира онолку колку што тоа го дозволува расположливиот простор и колку што оценивме дека е доволно за ваков тип истражување.

б) Правните средства за заштита на работниците се зголемија од три на четири експлицитно споменати, плус еден имплицитно одреден правен инструмент – меѓутоа, ќе забележиме дека тие се „расфрлани“ во различни членови и не се групирани на едно место: – Првиот заштитен инструмент е писменото барање до работодавачот да го отстрани кршењето на правото (чл. 181, ЗРО/05): a) имено, aко работникот смета дека работодавачот не му ги обез- бедува правата од работниот однос или крши кое било од неговите права – може да поднесе барање до работодавачот, овој да го отстрани кршењето, односно да ја исполни својата обврска; б) исто така, ако работникот смета дека, со писмената одлука на работодавачот, е прекршено неговото право може – во рок од осум дена од врачувањето на таа одлука, да бара од работодавачот истото да го отстрани.

Мајка ми тешко ќе забележеше кога е буден, а кога спие, но речиси воопшто не спиеше, па таа не влегуваше во собата.

Ако сретнеш Југословен во ресторан ќе забележиш дека консумира шампанско.

Но, штом таксистот или портирот во хотелот, или оној продавач на улица, ќе забележат дека сте странец, веднаш бараат валута, за која под рака даваат многу повеќе злоти, отколку што е официјалниот курс.

Без да се обидуваме да дадеме врамнотежено толкување на целиот мит, сепак ќе забележиме дека карпата и орелот можат да се согледаат како две страни на мајката, за која некој е врзан: (карпа: „гранитни гради на очајот”) и која го прождира (орелот).

Мрамор 1

Оваа светлина која поучува како најотворено да се разговара со себеси, упатува на оние карпи, на оние камењари кои доколку подолго ги гледаш ќе забележиш дека и не е така тешко да се стане и камен! Дури и - мрамор!

Цел живот ги гледаш своите другари, соседи, пријатели, исправени и горди, како шетаат со своите соништа низ времето и туку одеднаш ќе забележиш, тие спокојни и чесни луѓе како клапнале, се подвиткале, се смалиле...

Меѓу два залака варена пченка тренираме продолжен запир на здивот и дури утре ќе забележиме дека сме испокасани од невидливи мушички.

Воодушевен од патетичната глетка, ја слушам неговата песна. кога ќе забележиш дека те нема и продолжиш да чекориш како ништо да не било како сенка залепена на чевлите што одат во место во ритмот на навиките и погледнеш во огледало стакло или поток и кога ќе забележиш дека и таму те нема измени го светот и изненади кај не очекува затоа што те нема Натоварен со желба за муабет и римување, влегувам во станот на мојот буквално стар пријател. 58 Margina #19-20 [1995] | okno.mk

Кога ќе се вратите – ќе забележите само траги од нашата љубовна луња смрзната на каменот.

Можам дури да потврдам дека тој гердан на вратот на Цвета Басотова во летните ноќи многу пати го имав видено населен со безброј ѕвезди!

И, да признаам: и покрај болките и грдата несоница, па и неизвесноста во која се наоѓав, многупати ќе забележев дека ме водат чудни мисли; дека во тие ноќи во дворот на Басотови тонам и во необични соништа!

Таа ноќ кој бил буден околу полноќ и кој фрлил поглед кон небото ќе забележел нешто навистина чудно.

Ќе забележите дека при крајот на приказната доаѓа до едно сексуално преиспитување, иако тоа не се гледа во самиот текст.

Никифор Правдољубивиот ќе забележи дека овој непомирлив противник на схоластиката, еден од најсамосвојните ученици на Музеумот, знаеше со иста непосредност да ги толкува Еуклидовната геометрија, Никомаховата теза за априорната егзистенција на броевите во духот на Творецот, најсуптилните финеси на античкиот јазик или да насмее со импровизираниот мим, често пародирајќи се и себе си како несмасен трговец.

Низ книгите ги откривавме и нејзините сликари, Карпачо и Белини, Џорџоне и Лото, Тицијан и Веронезе, Тинторето и Тиеполо.

Кога ќе забележеше дека не можам да го следам во она што ми го кажуваше, правеше еден гест кој ни беше како поздрав, а и како знак да ја смениме темата за која разговаравме: со врвот на показалцот ми го допираше челото, па врвот на носот, па усните, и започнувавме да зборуваме за нашите мечтаења – посакувавме да заминеме за Венеција, само тој и јас, Венеција, која во копнежот по нашето заедничко постоење во тој град трепереше онака како што замислувавме дека трепери Месечината во водата на венециските канали, Венеција, со архитектура налик на тантела, која видена во книгите за тој град, пред нас во нашите замисли постоеше пореално и посилно отколку пред очите на многумина од оние кои биле таму, Венеција, секогаш кога ќе ја споменевме, како во некоја игра си ги приближував поддланките, спојувајќи ги местата на пулсирачките жили од двете раце, ги извивав малку прстите, правејќи така гондола, и запловував со гондолата- раце по воздухот.

Секој од нас ќе забележи оти тие луѓе, за кои ние знаевме само од книга и ги знаевме како луѓе што сакаат да ни поможат да се ослободиме, ни се покажуваат нам за пријатели и сонародници и ни се присторуваат за наши покровители, не затоа што сме ние Грци, или Бугари или Срби, не зашто се грижат за некакви општонародни интереси во кои влегуваат и нашите, не зашто сакаат да поможат и да нѐ избават нас, а само со чисто егоистички цели, т.е. тие го експлоатираат тоа што ние се викаме со нивните народни имиња и сакаат, врз основа на постоењето на тие народни имиња во нашата татковина, да ја зголемат својата татковина, да ги обезбедат своите интереси со завладувањето ако не на цела Македонија, тоа барем на голем дел од неа.

Некој од нас може наивно ќе забележи:

Исто така мнозина ќе забележат оти малите држави се однесуваат со таква недоверба кон улогата на Бугарија во Македонија како што се однесуваа големите сили кон улогата на Русија во бугарското ослободување.

И најпосле, мнозина ќе забележат оти најголемата наша несреќа се крие во тоа што кај нас нема местен македонски патриотизам.

Ако некој ми ги преброи, ќе забележи дека немам два листа. Па што ако ги немам?!

На крај ќе забележиш, и ти си дел од тој пејсаж...

Секој што знаеше дека некој документ е за уништување, или кога ќе забележеше парче фрлена хартија на подот, автоматски го креваше капакот од најблиската дупка за сеќавање и го фрлаше во неа, од каде струјата топол воздух ќе го зафатеше и ќе го однесеше до огромните печки скриени некаде во длабочините на зградата.

Тулио Бути и не помислуваше што сè ќе претпоставуваат неговата стопанка и ќерка ѝ кога ќе забележат дека тој секоја вечер седи вака во мракот.

Тој ѝ одговори: – Не, добро ми е вака. Најпосле... боже прости... Клотилдина ѕирна низ клучалката.

Престигнувавме и остававме далеку зад нас други коли со дипломатски ознаки.

Кој не го познал искушението да биде прв во државата нема да разбере ништо од политичката игра, од волјата да ги потчини другите за да ги направи објекти, нема никогаш да открие од кои елементи се состои уметноста на презирањето, ќе забележи Емил Сјоран.

Постои некаква имагинарна рамнотежа, некакво согласје, можна хармонија, меѓу законитостите во природата и социјалните законитости и историјата, кои најчесто ги доведува во прашање човекот со своето однесување.

Многу години подоцна, во 70-те години на минатиот век на шпански јазик ќе биде преведена книгата на Емил Сјоран Лошиот Демиург, која брзо ќе биде забранета од цензурата како атеистичко и антихристно дело, а авторот иронично ќе забележи: Инквизицијата не е мртва. Колку е тоа смешно!

Бешир минуваше и низ црвени семафори откако ќе забележеше дека немаше коли од десната и левата страна на попречниот пат! Никогаш не возел побрзо!

Се сеќавав во тие мигови на случајот на Мигел Унамуно, славниот ректор од Саламанка, кога на една слава во времето на фашизмот, на хистеричните повици на Франковите војници да живее смртта, со нему својствена храброст ќе истапи со познатите зборови дека има мигови кога молчењето може да биде лага, спротивставувајќи се на извиците за смртта со повиците за живот, во неговата осуда на фашизмот и франкизмот.

Така тој, да не мислеше толку на Атиџе, ќе забележеше дека неговиот живот е сега посреќен, без припадноста на строги правила и страв од грешки.

Понекогаш ќе забележеа кајчиња со војници што крстареа по езерото, ќе забележеа по некоја единица што вршеше смена или се разместуваше по падината на планината, и срцето им го забрзуваше чукањето.

Коњите што влечкаа оружје и муниција се сместуваа во шталата што војската ја изгради крај селото; војниците што се грижеа за нив, одвреме-навреме ги водеа и ги напиваа вода на езерото; имаше разни коњи: дебели, слаби, болни, троми, а имаше и 'рзаци, та кога ќе поминеа низ селото, ги вртеа главите по дворовите и 'ржеа кога ќе забележеа некоја кобила; а војниците, пак, зрчеа по жените и девојките; но тие, штом ќе ги забележеа, се тргнуваа од патот, се пикаа по дворовите, влегуваа во куќите.

Дури отпосле, тука нашинците ќе забележат дека кенгурскиот скок не е скок во далечина или во височина ами вистински скок во длабочина.

Неговата крајна констатација била дека "…регионот е природно словенски, а не грчки".

Исто така им недостигаат и школи од повисок степен.

Правејќи осврт врз дотогашното пишување на сојузничкиот и неутралниот печат, Тито во статијата ќе забележи дека во дотогашната светска историја тешко ќе се најде пример на „поголем цинизам и неправда што се направени на еден народ којшто поднесува толку големи жртви“, за најпосле да можат сојузниците сепак да увидат „кој се бори во Југославија и кому треба да му се помогне“.

Во однос на бројната состојба на НОВ и ПО на Југославија, Тито ќе истакне дека "денес ние имаме армија од 300.000 борци, опремени со оружје, што го земаше од непријателот.

И покрај напорите на грчката држава од 1913 година да го промени етничкиот карактер на делот на Македонија под Грција со присилна асимилација и со денационализација, Еванс сепак ќе забележи дека "Македонците останале Македонци и македонскиот јазик останал домашен јазик… на полето, на селските улици и на пазарот", а наспроти тоа грчкиот јазик "се смета речиси за странски јазик, на Грците не им се верува ништо, во целосна смисла на зборот се сметаат за туѓи".

Тој ќе забележи дека во Македонија имало многу малку индустрија.

Те нема дури ни формално: доколку внимателно ги препрочиташ сите 64 нејзини писма, коишто (впрочем!) го претставуваат најдобриот и најинтересен дел од Твојот епистоларен роман, лесно ќе забележиш дека Елен Лејбовиц Тебе секогаш Ти се обраќа со неутрална формулација Господине, а безмалку во секое обраќање нагласува дека информациите (за Тебе и за Твоите книжевни и други планови) воопшто не ја интересираат.

На Твојата машка натура навистина $ требаше многу време (неколку години!) сосема да го разбере, а потоа и да го прифати она што Твојата луцидна пријателка постојано го преповторува: Посебните врски што јас ги одржувам со вашите книги ме водат до мисла дека за тоа што ме учат за вас е бескрајно подлабоко и побитно отколку с што би можеле вие да ми раскажете.

Ќе Те потсетам госпоѓа Лејбовиц неа ја дефинира како литература која и не се занимава со друго освен со длабините на душата (Старова, 2008: 10).

На тоа сепак нема да се задржувам, само ќе забележам дека, според Вилхелм Фридеман, кралот и Бах размениле формални поздрави.

- А, кога ќе забележат дека ми го нема велосипедот? – прашав.

- За тоа ти да не береш гајле – ме утеши. – Брат ти ќе ја среди таа работа – и самозадоволно ми ги покажа мускулите на рацете.

Иако не сум баш сигурна што се тоа хормони, приближно знам дека се поврзани со овој глупав пубертет со кој на глава ми се имаат качено од кој мир веќе си немам.

Хормоните ми се вознемируваат, што би рекол тој, кога ќе забележам дека такво нешто сторил кога сум бил отсутна.