крај (м.)
Го нема, кутри, Кузман ваш кој како своја зеница ве чуваше вас сите и крајот свиден роден наш!"
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Ти брзаш,мој сине,да земеш венец од лаври во крајот на блаженства,кај што не се знае болка и време, каде што таму, во рајот, од приказни можеш да сретнеш задоволства толку ...
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Не ќе видам да носиш пак на коњот трофеј боен, да стигнеш гордо, в роден крај.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Тргнал една бразда, две, Божин во нивата и Силјан застанал на долниот крај кај нивата да им се пули на браздите што ги ора татко му.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
– „А бре татко и ти мајко, што не ме верувате оти бев штрк и ви седев на куќава на другиот крај; имаше летово еден штрк али немаше?“
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
– „Силјане, му рекол Аџијата, при сѐ што те милувам многу, атер нема да ти остане, нема да седиш во моево седело, ами ќе си седиш на другиот крај на куќата, чунки нам ни е седелото домаќинска постела.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
До крајот на првата 1/4 на XIX столетие се ослободија од Турците сите балкански земји, освен Бугарија, Тракија, Македонија, Босна и Херцеговина.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Планинскиот живот е пеколен, браќа, и борба да водиш со тиранот — тешко, но блазе му којшто без зазор се враќа, до крајот да води сражение жешко.
„Локвата и Вињари“
од Лазар Поп Трајков
(1903)
90. Мисирков зборува за „возродување”, „пробудување“, „собудување“ и сл. како процес во Македонија што поинтензивно се развивал од крајот на 80-тите години на минатиот век, но кој не само што траел, туку почнал и уште посилно да се распалува во 1903 год. особено по Востанието.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
17. Како претседател на Тајниот македонско-одрински кружок во Петербург (натаму: ТМОК), па со тоа и во ТМОРО, Мисирков не е и не можел да биде против револуцијата како метод (впрочем, тој и самиот смета дека резултатите можеле да се постигнат и „со вешти, мали народни движења“!), но категорички се изјаснува против Востанието во тој момент, како поради очевидниот неуспешен крај, со сите народни страдања, така и особено поради реалните опасности за распарчување и заграбување на Македонија од соседите.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Натпреварот за колонии кон крајот на XIX век, особено од осумдесеттите години, од страна на сите капиталистички држави е општопознат факт на
историјата на дипломатијата и на надворешната политика.
„Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот“
од В. И. Ленин
(1917)
А на крајот на XIX век јунаци на денот беа во Англија Сесил Родс и Џозеф Чемберлен, кои отворено го проповедаа империјализмот и ја применуваа империјалистичката политика со најголем цинизам!
„Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот“
од В. И. Ленин
(1917)
Со каква брзина токму кон крајот на XIX и почетокот на XX век напредуваше концентрацијата на банкарството во Германија, се гледа од следните податоци на Рисер, што ги даваме во скратена форма:
Гледаме колку брзо израснува густата мрежа канали што ја опфаќаат целата земја, ги централизираат сите капитали и парични приходи, ги претвораат илјади и илјади раздробени стопанства во едно општонационално капиталистичко, а потоа и светскокапиталистичко стопанство.
„Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот“
од В. И. Ленин
(1917)
На крај, дошла и старата негова. И нејзе ѝ вели: „Да простиш, стара, направив малку аџамилак“.
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
Чекањето си има ред и крај. Не сум јас задушна баба!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
АРСО: Како ќе ги свират свирките, така ќе ги мрдаш нозете. (Го фаќа за другата рака и му шепнува.) Ајде, орото е — крајот...
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Ваквиот негов став секако бил овозможен од големите и необично значајни општествени поместувања што се вршеле кон крајот на XVIII и во почетокот на XIX век.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
Хегел не останува конечно во Јена, обиколува разни немски универзитети, додека најпосле, веќе како многу познат и прославен филозоф, доаѓа во Берлин, во кој останува до крајот на својот живот; умира од колера на 14 ноември 1831.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
А кога го слушав до крај писмото кое што го читавте вие видов дека не е негово.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Колку повеќе се приближува до крајот на песната која што ќе ја пее, толку повеќе ѝ се очите во шишето. Пее).
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
