црн

црни
Вид збор: Придавка
Ранг: 246
1. Кој има боја на саѓи, јаглен.
Англиски: black Албански: e zezë
Примери:
Носеше црна шамија.
Пишуваше со црно мастило.
црн флор, црна лента
Спротивно од: бел (прид.)
Вид: боја (ж.)
2. Кој има боја блиска до црната, кој е потемен во споредба со обичната боја.
Англиски: dark Албански: i errët
Примери:
Имаше убаво црно лице.
Кога ќе ја отвореше устата, ќе му се видеа црните заби.
црн леб
3. Кој е лишен од радост, тажен.
Англиски: sad Албански: i pikëlluar
Употреба: Преносно значење
Примери:
Црни мисли му се вртеа во главата.
Слушна црни вести.
Црни денови (години) дојдоа.
Слично со: тажен (прид.)
4. Кој е во лоша положба.
Англиски: unfortunate Албански: i gjorë
Употреба: Преносно значење
Примери:
Остана црна вдовица.
Слично со: несреќен (прид.)
5. негативен, лош
Англиски: bad Албански: i keq
Употреба: Преносно значење
Примери:
Го опишува животот со црни бои.
Во својот црн вид.
црна судбина
6. лош, зол, злокобен
Англиски: evil Албански: mëkatar
Употреба: Народна поезија
Примери:
Црна се чума зададе.
7. омразен, одвратен, непријатен
Англиски: disgusting Албански: i pakëndshëm
Употреба: Преносно значење
Примери:
По тој настан не можам веќе да го гледам, црн ми е пред очиве.
црни дела
8. За работа, труд - неквалификуван, физички тежок.
Англиски: heavy Албански: i rëndë
Примери:
црн труд
црна работа
9. Како составен дел на некои зоолошки и ботанички називи.
Англиски: black
Примери:
црна мечка
Црна дреновица – вид црно железо.
Црн даб (Quercus sessiliflora).
Црна црница (Morus nigra).
Црн пипер (Piper nigrum).
Изрази
Биволицата е црна, ама бело млеко дава.
И кафето е црно, ама е слатко.
За неговите (твоите, нејзините) црни очи – без некоја особена потреба.
Не прозбори ни црна ни бела.
Ќе му дојде црн петок.
Црн ден - вториот ден по празникот летен Св. Атанас.
Црн ден - несреќен ден.
Црн дроб - хепар.
Црн поп – игра со карти.
Црн список.
Црн фонд - скриени пари.
Црн како гавран, гламња, Ѓуптин, јаглен, катран, ќумур, ќутук.
Црна берза - нелегална трговија.
Црна кашлица.
Црна крв - венозна крв.
Црна металургија.
Црни метали.
Црно духовенство.
Црно злато – јаглен.
Црно на бело – писмен доказ, документ.
Црното бело, а белото црно го прави – ја извртува вистината.
Црното бело не бидува – не е возможно.
Црното грозје е послатко.
Чувај бели пари за црни дни.